12 Hendrik Dobben de Wilde, gedoopt te Twello op 29 januari 1699. Zijn ouders woonden toen "op den Basselt", overleden voor 1733, hoogstens 34 jaar oud.

WETENSWAARDIGHEDEN

Een van de oudste documenten, gevonden in het stadsarchief te Deventer, is een ondertrouw/trouw akte uit 1657. Zowel Reinier de Wilde als ik, zijn heel lang op zoek geweest naar oudere gegevens van Dobbe Lubberts de Wilde. Maar helaas hebben we (nog) niets gevonden, dat verder teruggaat dan 1657. In Deventer zijn rond 1600 een aantal familie's de Wilde, maar tot nu toe is het ons niet gelukt daar een relatie mee te leggen. Het vermoeden bestaat, dat Dobbe Lubberts in Wilp geboren is. Maar het doopboek van Wilp begint in 1680, dus geboorten van vóór die tijd kunnen we niet achterhalen. Zijn vader heette Lubbert…… de Wilde. In het verpondingskohier van Wilp uit 1648 komt zeven maal de naam van ene Lubbert Gerrits voor. Zou dit de vader van Dobbe zijn? De voornaam Gerrit komt vaak voor in de familie de Wilde.

Wel hebben we een zuster van Dobbe gevonden, nl. Lummeken Lubberts. Lummeken trouwt in 1664 met Clemens van Demmelraede en na zijn dood trouwt ze in 1681 met Caspar Sluyters. Samen met Caspar koopt ze in 1694 een "stuck weijdeland, den Pijperinck", gelegen in de buurtschap Aerdenbroek in Wilp. In de Protocolboeken van Wilp van 1675 tot 1733 vinden we in het Gelders archief in Arnhem bij toeval het transport van dit weiland op 18 augustus 1694. Omdat er dus geen exacte gegevens bekend zijn, wordt verondersteld dat Dobbe bij zijn eerste huwelijk ongeveer 25 jaar oud is. Dus geboren circa 1632. Dobbe Lubberts woont in 1657 in Wilp, zijn bruid is afkomstig uit Linde, een gehucht in de buurt van Colmschate. Uit dit eerste huwelijk zijn twee kinderen geboren, maar waarschijnlijk zijn het er meer geweest. Het volgende officiële document, eveneens afkomstig uit Deventer, is de ondertrouwakte uit 1668. Dobbe trouwt dan voor de tweede keer en wel met Derckie Hendricks, j(onge)d(ochter) van Twello in de Lange Bisschopstraat. Dit is een bekende straat in de binnenstad van Deventer. Dobbe is weduwnaar tot "Willep" en het huwelijk wordt 13 mei 1668 in de kerk van Wilp voltrokken. Uit dit tweede huwelijk zijn 3 kinderen bekend, waarschijnlijk waren het er meer. Tussen 1686 en 1696 treffen we Dobbe Lubberts herhaalde malen aan in de "Rekeninge van Ontfanck en Uytgave van Brandts Clooster" in Deventer. Hij is dan meier op de Derenhorst, een boerderij in Twello, gelegen aan het nu nog bestaande Dernhorstlaantje. Een meier is een soort rentmeester, die o.a. verantwoordelijk is voor het innen van de pacht. De Derenhorst of Dernhorst was bezit van Brandts Clooster uit Deventer en lag in het kerspel Twello, onderdeel van het scholtampt Voorst. In de Rekeninge van Ontfanck en Uytgave van Brandts Clooster wordt hij in 1686 twee keer genoemd:

"Dobbe Lubberts van 't Erve Derenhorst voor fl. 175.-.-" en "Dobbe Lubberts wegens Derenhorst fl. 200.-.-". In 1687: "Dobbe Lubberts van het Erve Derenhorst, 200.-.- gld. mits dat tot Capittels laste sal komen 1/3 deel van de ordinaire verpondinge."

In het resolutie boek van Schepenen en Raad van Deventer lezen we op 24-1-1688, dat Dobbe Lubberts, meier op het erve Derenhorst " aen verpondinge verschuldigt sij 229 guldens 9 stuivers 4 cents". Hij heeft dus een grote belastingschuld. De rentmeesters van het Capittel nemen al zijn goederen in beslag, om als onderpand te dienen en om daaruit de betalingen te kunnen doen.

Verponding is een belasting op alle onroerende goederen, waaruit inkomsten worden verkregen. De Verponding is een vervanging van de Schildschatting. In de Verponding is men verschuldigd de 6e penning, d.w.z. 1/6 deel van de belastbare pachtwaarde van de landerijen en hoeven en de 9e penning, d.w.z. 1/9 van de belastbare huurwaarde van huizen en molens. Op de website van de Oudheidkundige Kring Voorst staan de Verpondings kohieren uit 1648 van de kerspels Terwolde, Nijbroek, Twello, Wilp en Voorst. Hierin staan alle onroerende goederen met de namen van de eigenaars en pachters uit 1648.

Aantekening in het Resolutieboek van Schepenen en Raad van Deventer 1688

Ondertussen is de tweede vrouw van Dobbe Lubberts, Derckie Hendriks van Twello, ook overleden. Helaas hebben we de sterfdatum niet kunnen vinden. De begraafboeken van Twello beginnen pas in 1719. Dus een overlijden van vóór 1719 is heel moeilijk te vinden. Wel is het trouwboek vanaf 1658 bij gehouden. Daarin staat op 4 sept. 1687:

"Dobbe Lubberts, weduwnaar van Derksken Hendriks tot Twello en Jenneken Frederix, jongedochter van wijlen Frederik Roelofs op de Beke van Vorden". De Beke is een boerderij in Vorden. Dobbe Lubberts is dus voor de derde maal getrouwd. En op 29 februari 1688 vinden we in het doopboek van Twello het eerste kind uit dit huwelijk, Derkjen genaamd. In de loop van de volgende jaren worden nog 6 kinderen geboren.

Ook vinden we in het stadsarchief van Deventer, in de Reckeninge van Ontfanck en Uytgave van Brandts Clooster herhaalde malen, dat een gedeelte van de oogst van Dobbe Lubberts aan rogge, haver en boekweit, door de scholt Hendrik Elberti gedorst wordt, om de belastingschuld te voldoen. Daar treffen we ook verscheidene malen een uitgave van 6 stuivers t.b.v. Dobbe Lubberts voor bruggeld aan. B.v. "1691-den 28 novemb nog betaalt voor Bruggelt aan Dobbe wegens het brengen van Somer Coorn

-.6.- ". Met de brug wordt ongetwijfeld de schipbrug over de IJssel bij Deventer bedoeld.

Oude tekening van de Schipbrug bij Deventer

In het Gelders Archief in Arnhem vinden we in het Protokolboek van het Scholtampt Voorst, kerspel Twello 1, dat op 8 februari 1698 de rentmeesters van het "Capittel Lebuini" te Deventer de Dernhorst voor 4000 Caroli guldens aan Cornelis Ankersmit en Willemina Hendrix verkopen:

"Seker Erff en goed van 't Capittel van Deventer den Darnhorst genaamt met alle daarbij gehorende landerijen, bestaande in huijs en hoff met vier saeijcampen, koeweijde en twee groenlanden, oostw: de landerijen van de Hr. Burgerm. Valck, suijtw: van 't grooten Geest en Gasthuis binnen Deventer, westw: van Jr. Hackfort, noortw: van de vrouwe van Hunderen, met noch een Hoeijland bij Duistervoorde gelegen, oostw: de landen van Berent Warninck, suijtw: van de pastorie van Twello, west en noortw: Berent en Henrick van Wechel, alle in hare bekende groote en bepalinge, soo en als 't Capittel Lebuini zijnde te samen vrij allodiaal 2 goed met derselver recht en gerechtigheid, ouden en de nieuwen toebehoor heeft gepossideert en de beseten en in specie mede met anderhalve waerhe aen den IJsseldijck en de gelijck het laatsmael door Dubbe Lubberts is gepacht en de gebruijckt , het Capittel Lebuini binnen Deventer toestendig.

1698 d' 8 Febr.: voor geErfdens Adriaan van Duren en de Everhard Rouse, Burgemeesteren en Schepen binnen Deventer en Arent van Suchtelen en Roelof Jordens Burgemr. in qualit(eit) als Rentmrs. van 't Capittel Lebuini binnen Deventer voor een somma van 4000 Car(oli) Guldens in vollen eijgendom getransporteert, gesedeeret, en overgeven aan Cornelis Ankersmit en Wilhelmina Henrix, Ehel:(lieden) en haren Erftgenamen. geregistr(eert) d' 30 Juny 1704".

Transcriptie van de akte uit het Protocolboek van Voorst, kerspel Twello

d.d. 8 februari 1698

Verkoop van de Dernhorst 1698, originele akte

We komen Dobbe Lubberts dan het volgend jaar weer tegen als zijn zoon Hendrik Dubben geboren wordt. We lezen in het doopboek van Twello: "29 jan. 1699: Kint van Dobbe Lubberts op den Basselt, genaamd Hendrik". Den Basselt is een stuk grond met een paar boerderijen, gelegen aan het nu nog bestaande Basseltlaantje in Twello. Hemelsbreed ongeveer 10 minuten lopen ten noordwesten van de Dernhorst. Hoe lang de familie daar gewoond heeft kunnen we niet achterhalen. In het doopboek van Twello vinden we geen kinderen meer.

Maar in ieder geval woont het gezin in 1708 in Terwolde, omdat dan zoon Willem bij zijn huwelijk met Swaentjen Wolters op 1 februari, genoemd wordt als zoon van Dobbe de Wilde van Terwolde.

Het overlijden van Dobbe Lubberts de Wilde is, ondanks vele naspeuringen, tot nu toe niet gevonden. De begraafboeken van Terwolde beginnen in 1714, van Twello in 1719, van Wilp in 1751 en de begraafboeken van Nijbroek zijn vanaf 1749 bijgehouden, dus daar kan niet gezocht worden . Ook in Deventer is zijn overlijden niet gevonden. Het meest waarschijnlijk is, dat hij vóór mei 1713 is overleden in Terwolde.

In het Protocolboek van Terwolde in het Gelders Archief te Arnhem vinden we n.l. een akte dd. 18 mei 1713, waar als belending van "seecker stuck lant een Rijsweert Polls delle genaamd ", aangegeven wordt: "Noortwaarts Dubbe Lubberts weduwe". Dobbe Lubberts de Wilde is dus voor mei 1713 overleden.

Op 1 juli 1714 vinden we in het trouwboek van Terwolde het huwelijk van Evert Willems, jongeman, zoon van Willem Jansen van Terwolde met Jenneken Frerijcks , weduwe van Dobbe Lubberts de Wilde van Terwolde. Het huwelijk duurt 19 jaar. Er zijn waarschijnlijk geen kinderen uit dit huwelijk geboren. Jenneken overlijdt in februari 1733. In het begraafboek van Terwolde lezen we 20 febr.1733 "vrouw van Evert Willems in de Ca deb voor graf maken - 15- voldaan". Dit betekent in hedendaags nederlands, dat de vrouw van Evert Willems, wonende aan de Kadijk, 20 februari begraven is. Schuldig voor het maken van het graf: 15 stuivers. Dit bedrag is voldaan.

Aantekening in het begraafboek van Terwolde 20 februari 1733

betreffende het overlijden van Jenneken Freriks

Speurend in de Protocolboeken van het scholtampt Voorst, kerspel Terwolde 3, vinden we een akte d.d. 10-8-1733. Op 10 augustus 1733 verkopen de volgende personen hun bezit Scholt Willekes Hofstede: "Evert Willems, weduwnaar van Jenneken Frerix, Henrick Roelofs en Derkjen Dubben, Eheluijden, Philips Schoebas en Henrica Dubben Eheluijden, Arent Dubben en Jacomina Bakker Eheluijden. De vrouwen met hare mannen als wettelijke momboiren geassisteert met Arent Dubben als haren gekozen momboir 4, caverende sij alle in desen mede een voor al en al voor een als principaal de rato voor de absente Janna Dubben". We hebben hier te maken met de weduwnaar en de nog in leven zijnde kinderen met hun echtgenoten, uit het huwelijk van Jenneken Freriks en Dobben Lubberts de Wilde. Zij verkopen Scholt Willekes Hofstede aan Gerrit Terhorst en zijn vrouw Henrica Rempelaers. Scholt Willekes Hofstede was anno 1733 een vrij allodiaal goed. Het ligt aan de Kaa (tegenwoordig Kadijk geheten), in het kerspel Terwolde van het Scholtampt Voorst. Het is ten tijde van de verkoop elf morgen groot. (1 morgen is ongeveer 0,8 ha.) en moet aan verpondingen 18 gld. en 12 stuivers opbrengen. De hofstede wordt verkocht voor 2000 gulden op 10 augustus 1733. De akte is getekend door C. van Haastenburg, schout van Voorst en de "op veluwen geërfde gerigtsluijden" Marten Hermsen en Derk Jansen. Het transport wordt 15 augustus 1733 bijgeschreven in het protocolboek van het scholtambt Voorst. In de Kroniek (Mededelingen Oudheidkundige Kring Voorst) 17e jaargang no 4, 1994 staat op blz 12 e.v. een historische schets, geschreven door Mr. J.H. Hermsen, van boerderij en buitenplaats De Kaa. De Kaa is oorspronkelijk de boerenplaats Scholt Willekes Hofstede en in 1859 wordt hier door Peter Jan Bussink van de Deventer Koekfabrieken een buiten gebouwd, tegenwoordig in gebruik als flebologische kliniek.

Verkoop van Scholt Willekes Hofstede 1733

[1] Het doopboek van Wilp begint pas in 1680, dus van de kinderen geboren voor 1680 kunnen we niet met zekerheid zeggen, dat ze in in de kerk van Wilp gedoopt zijn, maar het is wel waarschijnlijk.

1 Gelders Archief (GAA) 0203-949 Twello f 56 v

2 Dwz. er rusten geen leen- of horige plichten op dit bezit.

HOOFDSTUK I

DOBBE LUBBERTS DE WILDE, FENNEKEN ARENTS, DERCKIE HENDRICKS, JENNEKEN FREDERIX EN HUN KINDEREN

Het derde huwelijk van Dobbe Lubberts met Jenneken Frederix in 1687

Oude tekening van de Schipbrug bij Deventer

Transcriptie van de akte uit het Protocolboek van Voorst, kerspel Twello

d.d. 8 februari 1698

Verkoop van de Dernhorst 1698, originele akte

Verkoop van Scholt Willekes Hofstede 1733