Dobbe Lubberts de Wilde, meier(1688), geboren rond
1632, overleden rond 1713, ongeveer 81 jaar oud, zoon van Lubbert...... de
Wilde(?). Hij woonde in Wilp, Twello en Terwolde.
Dobbe is in ondertrouw
gegaan te Deventer op 3 januari 1657. De aantekening in het boek
"Ondertrouw voor het gerecht" in het Stadsarchief te Deventer
vermeldt: "bruidegom niet
aanwezig, bruid heeft niet geleerd te schrijven".
Hij is getrouwd in de kerk
van Wilp op 31 januari 1657, op ongeveer 25-jarige leeftijd (1) met Fenneken
Arents (ongeveer 25 jaar oud), geboren rond 1632, wonende te Linde onder
Colmschate (1657), overleden rond 1667, ongeveer 35 jaar oud.
Het eerste huwelijk van
Dobbe Lubberts met Fenneken Arents in 1657
Uit dit huwelijk:
1 Lubbert Dobben de Wilde ook genaamd Lubbert Dubbick,
geboren rond 1660 te Wilp(?)[1].
Lubbert is getrouwd te Deventer op 1 augustus 1699 voor de kerk, op ongeveer 41-jarige
leeftijd met Leentjen Alberts Meijers, 28 jaar oud, gedoopt te Aelten op
31 juli 1670, dochter van Aelbert Meijers en Aeltje......
2 Jan Dubbe de Wilde ook genaamd
Jan Dubben de Wilde en Jan Dobben, geboren rond 1665 te
Wilp(?).
Jan is ondertrouwd op 22 april 1693 en
getrouwd te Deventer op 21 mei 1693 voor de kerk, op ongeveer 30-jarige
leeftijd met Lummeken Stoffers ook genaamd Lummeken Christoffels.
Lummeken was eerder getrouwd (voor 1693) met Hendrik
Jans.
Na het overlijden van Fenneken is Dobbe in ondertrouw gegaan te Deventer op 2 mei
1668 . In het ondertrouwboek van Deventer lezen we: "bruidegom niet
aanwezig, bruid niet geleerd te schrijven" en getrouwd in Wilp
op 23 mei 1668 voor de kerk, op ongeveer 36-jarige leeftijd (2) met
Derckie Hendricks, jongedochter van
Twello, en wonende in de Lange
Bisschopstraat. Derckie is overleden
voor 1687.
Het tweede huwelijk van
Dobbe Lubberts met Derckie Hendricks in 1668
Uit dit huwelijk:
3 Tonis Dobben de Wilde ook
genaamd Teunis Dobben, Teunis Dubben en Tonis Dobbe de Wilde,
geboren rond 1675 te Wilp(?), wonende te Nieubroek (1758), overleden op 9
november 1758, begraven in de kerk van Terwolde 15-11-1758, ongeveer 83 jaar
oud. Tonis is getrouwd te Twello in 1705 voor de kerk, op ongeveer 30-jarige
leeftijd met NN. Zij is
overleden op 9 november 1745.
4 Willem Dobben de Wilde ook
genaamd Willem Dobben, jongeman (1708), timmerman (1720), geboren
rond 1678 in Wilp(?), begraven in de kerk van Terwolde op 29 december 1733,
ongeveer 55 jaar oud. Willem is ondertrouwd te Terwolde op 1 februari 1708 en
getrouwd te Deventer op 4 februari 1708 voor de kerk, op ongeveer 30-jarige
leeftijd met Swaantjen Wolters, Swaantjen wordt als weduwe van de
timmerman Willem Dubbe genoemd in het resolutieboek van Terwolde m.b.t. de
dorpspolder. De dorpspolders van het polderdistrict Veluwe o.a. Wilp, Twello,
Nijbroek en Terwolde, hadden een eigen bestuur en administratie. In de notulen
van de vergadering van 7 sept. 1734 lezen we als uitgave: "Voor de
weduwe van de Timmerman Willem Dubbe, voor gedane reparatien der bruggen in den
jaare 1728 volgens aanneming: 130 gld." .
Swaantjen
Wolters wordt begraven te
Terwolde op 11 februari 1740 .
"den 11e februari in de
kerke begraven de weduwe van Willem Dubbe. Voor graf maken twee
schepel rogge". Ze was een dochter van Wolter Jansen
(timmerman) en Anneken Jansen
5 Klementz Dobben ook genaamd Clement
de Wilde gedoopt te Wilp op 9 mei 1680, wonende te Amsterdam (1734 en
1740) .
Na het overlijden van
Derckjen Hendriks is Dobbe getrouwd te
Twello op 4 september 1687 voor de kerk, op ongeveer 55-jarige leeftijd (3) met
Jenneken Frederix, jongedochter, ook genaamd Jenneken Frerijcks (ongeveer 22 jaar oud), geboren rond 1665,
overleden te Terwolde, begraven aldaar op 20 februari 1733, ongeveer 68 jaar
oud, dochter van wijlen Frederik Roelofs op de Beke van Vorden.
Ook van Jenneken, die mijn voormoeder is, heb
ik geen doop kunnen vinden. Weliswaar zijn er doopboeken van Vorden vanaf 1644.
Maar de doopboeken van 1662 tot 1671 ontbreken. Waarschijnlijk is ze in die
tijd geboren. Ik heb aangenomen, dat ze omstreeks 1665 geboren is. En misschien
is ze wel helemaal niet in Vorden op de Beke (een oude boerderij) geboren, maar
in een dorp in de omgeving.
Na de dood van Dobbe Lubberts trouwt ze op 1
juli 1714 voor de tweede maal en wel met Evert Willems. Evert is een
zoon van Willem Jansen en is nog niet eerder getrouwd geweest. Jenneken
overlijdt in februari 1733 in Terwolde. Na haar dood trouwt Evert Willems voor
de tweede maal, op 15 september 1736 in de kerk van Terwolde met Stijntjen
Gerrits, jongedochter van Terwolde. Evert Willems overlijdt op 13 mei 1755
in Terwolde.
Uit het huwelijk van Dobbe
en Jenneken Frederix:
6 Derkjen Dobben de Wilde ook
genaamd Derkjen Dubben, gedoopt te Twello op 29 februari 1688.
Derkjen is getrouwd circa 1718, waarschijnlijk in Terwolde met Henric
Roelofs, wonende te Terwolde (1719), overleden voor 1742.
7 Henrica Dobben de Wilde,
geboren rond 1689.
Henrica is gehuwd met Philips Schoebas.
8 Johanna Dobben de Wilde ook
genaamd Johanna (Jantje) Dubben en Janna, j.d.(1740), gedoopt
te Twello op 24 mei 1691, wonende te Amsterdam (1740) "op de Keysersgracht"
en te Deventer na 1740. Johanna is in ondertrouw gegaan te Amsterdam op 14
oktober 1740 en getrouwd te Deventer op 6 november 1740 (getuige is Clement
de Wilde), op 49-jarige leeftijd met Jan Haverkamp, afkomstig van
Apeldoorn, wonende te Deventer(1740). Jan Haverkamp is eerder getrouwd geweest
met Hendrikje Roetering, overleden voor 1740.
9 Arent Dobben de Wilde ook
genaamd Arent Deubbe de Wilde(1768), timmerman, geboren rond 1693.
Zijn doop is niet gevonden in Twello, Terwolde, Wilp, Nijbroek, Voorst en
Vorden. Het geboortejaar wordt aangenomen op grond van de volgorde van namen
van de kinderen van Dobbe Lubberts en Jenneken Frederix in de verkoopakte van
Scholt Willekes Hofstede in 1733. Zie ook Hoofdstuk II.
10 Berentje Dobben de Wilde,
gedoopt in het jaar 1695. In het doopboek van Twello staat geen precieze datum,
maar Berentje is gedoopt na 7 april en voor 1 november 1695, overleden in 1695
of 1696.
11 Berentje Dobben de Wilde,
j.d. (1735), gedoopt te Twello in mei 1696, begraven te Deventer op 23 december
1739, 43 jaar oud.
Berentje is ondertrouwd te Terwolde en
getrouwd aldaar op 9 september 1735 voor de kerk, op 39-jarige leeftijd met Steven
Luesink, j.m.(1735), zoon van Hendrik Leusink.
12
Hendrik Dobben de Wilde, gedoopt te Twello op 29
januari 1699. Zijn ouders woonden toen "op den Basselt",
overleden voor 1733, hoogstens 34 jaar oud.
WETENSWAARDIGHEDEN
Een van de oudste
documenten, gevonden in het
stadsarchief te Deventer, is een ondertrouw/trouw akte uit 1657. Zowel Reinier
de Wilde als ik, zijn heel lang op zoek geweest naar oudere gegevens van Dobbe
Lubberts de Wilde. Maar helaas hebben we (nog) niets gevonden, dat verder
teruggaat dan 1657. In Deventer zijn rond 1600 een aantal familie's de Wilde,
maar tot nu toe is het ons niet gelukt daar een relatie mee te leggen. Het
vermoeden bestaat, dat Dobbe Lubberts in Wilp geboren is. Maar het doopboek van
Wilp begint in 1680, dus geboorten van vóór die tijd kunnen we niet
achterhalen. Zijn vader heette Lubbert…… de Wilde. In het verpondingskohier van
Wilp uit 1648 komt zeven maal de naam van ene Lubbert Gerrits
voor. Zou dit de vader van Dobbe zijn? De voornaam Gerrit komt vaak voor in de
familie de Wilde.
Wel hebben
we een zuster van Dobbe gevonden, nl.
Lummeken Lubberts. Lummeken trouwt in 1664 met Clemens van Demmelraede en na
zijn dood trouwt ze in 1681 met Caspar Sluyters. Samen met Caspar koopt ze in
1694 een "stuck weijdeland, den Pijperinck", gelegen in
de buurtschap Aerdenbroek in Wilp. In de Protocolboeken van Wilp van 1675 tot 1733 vinden we in het Gelders
archief in Arnhem bij toeval het transport van dit weiland op 18 augustus
1694. Omdat er dus geen exacte gegevens
bekend zijn, wordt verondersteld dat Dobbe bij zijn eerste huwelijk ongeveer 25
jaar oud is. Dus geboren circa 1632.
Dobbe Lubberts woont in 1657 in Wilp, zijn bruid is afkomstig uit Linde,
een gehucht in de buurt van Colmschate. Uit dit eerste huwelijk zijn twee kinderen geboren, maar waarschijnlijk
zijn het er meer geweest. Het volgende officiële document, eveneens afkomstig
uit Deventer, is de ondertrouwakte uit 1668. Dobbe trouwt dan voor de tweede
keer en wel met Derckie Hendricks, j(onge)d(ochter) van Twello in de Lange
Bisschopstraat. Dit is een bekende straat in de binnenstad van Deventer. Dobbe
is weduwnaar tot "Willep" en het huwelijk wordt 13 mei 1668 in de
kerk van Wilp voltrokken. Uit dit tweede huwelijk zijn 3 kinderen bekend,
waarschijnlijk waren het er meer. Tussen 1686 en 1696 treffen we Dobbe Lubberts
herhaalde malen aan in de "Rekeninge van Ontfanck en Uytgave van
Brandts Clooster" in Deventer. Hij is dan meier op de Derenhorst, een
boerderij in Twello, gelegen aan het nu nog bestaande Dernhorstlaantje. Een meier is een soort rentmeester, die o.a. verantwoordelijk
is voor het innen van de pacht. De Derenhorst of Dernhorst was bezit van
Brandts Clooster uit Deventer en lag in het kerspel Twello, onderdeel van het
scholtampt Voorst. In de Rekeninge van Ontfanck en Uytgave van Brandts Clooster
wordt hij in 1686 twee keer genoemd:
"Dobbe
Lubberts van 't Erve Derenhorst voor fl. 175.-.-" en "Dobbe
Lubberts wegens Derenhorst fl. 200.-.-". In 1687: "Dobbe
Lubberts van het Erve Derenhorst, 200.-.- gld. mits dat tot Capittels laste sal
komen 1/3 deel van de ordinaire verpondinge."
In het resolutie
boek van Schepenen en Raad van Deventer
lezen we op 24-1-1688, dat Dobbe Lubberts, meier op het erve Derenhorst "
aen verpondinge verschuldigt sij 229
guldens 9 stuivers 4 cents". Hij heeft dus een grote belastingschuld.
De rentmeesters van het Capittel nemen al zijn goederen in beslag, om als
onderpand te dienen en om daaruit de betalingen te kunnen doen.
Verponding is een
belasting op alle onroerende goederen, waaruit inkomsten worden verkregen. De
Verponding is een vervanging van de Schildschatting. In de Verponding is men
verschuldigd de 6e penning, d.w.z. 1/6 deel van de belastbare pachtwaarde van
de landerijen en hoeven en de 9e penning, d.w.z. 1/9 van de belastbare
huurwaarde van huizen en molens. Op de website van de Oudheidkundige Kring
Voorst staan de Verpondings kohieren uit 1648 van de kerspels Terwolde,
Nijbroek, Twello, Wilp en Voorst. Hierin staan alle onroerende goederen met de
namen van de eigenaars en pachters uit 1648.
Aantekening in het Resolutieboek van Schepenen en
Raad van Deventer 1688
Ondertussen is de
tweede vrouw van Dobbe Lubberts, Derckie Hendriks van Twello, ook overleden.
Helaas hebben we de sterfdatum niet kunnen vinden. De begraafboeken van Twello
beginnen pas in 1719. Dus een overlijden van vóór 1719 is heel moeilijk te
vinden. Wel is het trouwboek vanaf 1658 bij gehouden. Daarin staat op 4 sept.
1687:
"Dobbe
Lubberts, weduwnaar van Derksken Hendriks tot Twello en Jenneken Frederix,
jongedochter van wijlen Frederik Roelofs op de Beke van Vorden". De Beke is een boerderij in Vorden. Dobbe
Lubberts is dus voor de derde maal getrouwd. En op 29 februari 1688 vinden we in het doopboek van Twello het
eerste kind uit dit huwelijk, Derkjen genaamd. In de loop van de volgende jaren
worden nog 6 kinderen geboren.
Ook vinden we in
het stadsarchief van Deventer, in de Reckeninge van Ontfanck en Uytgave van
Brandts Clooster herhaalde malen, dat een gedeelte van de oogst van Dobbe
Lubberts aan rogge, haver en boekweit, door de scholt Hendrik Elberti gedorst
wordt, om de belastingschuld te voldoen. Daar treffen we ook verscheidene malen
een uitgave van 6 stuivers t.b.v. Dobbe Lubberts voor bruggeld aan. B.v. "1691-den
28 novemb nog betaalt voor Bruggelt aan Dobbe wegens het brengen van
Somer Coorn
-.6.- ". Met de brug wordt ongetwijfeld de schipbrug
over de IJssel bij Deventer bedoeld.
In het Gelders Archief in Arnhem vinden we in
het Protokolboek van het Scholtampt Voorst, kerspel Twello 1,
dat op 8 februari 1698 de rentmeesters van het "Capittel Lebuini" te
Deventer de Dernhorst voor 4000 Caroli guldens aan Cornelis Ankersmit en
Willemina Hendrix verkopen:
"Seker Erff en goed van
't Capittel van Deventer den Darnhorst genaamt met alle daarbij gehorende
landerijen, bestaande in huijs en hoff met vier saeijcampen, koeweijde en twee
groenlanden, oostw: de landerijen van de Hr. Burgerm. Valck, suijtw: van 't
grooten Geest en Gasthuis binnen Deventer, westw: van Jr. Hackfort, noortw: van
de vrouwe van Hunderen, met noch een Hoeijland bij Duistervoorde gelegen,
oostw: de landen van Berent Warninck, suijtw: van de pastorie van Twello, west
en noortw: Berent en Henrick van Wechel, alle in hare bekende groote en
bepalinge, soo en als 't Capittel Lebuini zijnde te samen vrij allodiaal 2 goed met derselver recht en
gerechtigheid, ouden en de nieuwen toebehoor heeft gepossideert en de beseten
en in specie mede met anderhalve waerhe aen den IJsseldijck en de gelijck het
laatsmael door Dubbe Lubberts is gepacht en de
gebruijckt , het Capittel Lebuini binnen Deventer toestendig.
1698 d' 8 Febr.: voor geErfdens Adriaan
van Duren en de Everhard Rouse, Burgemeesteren en Schepen binnen Deventer en
Arent van Suchtelen en Roelof Jordens Burgemr. in qualit(eit) als Rentmrs. van
't Capittel Lebuini binnen Deventer voor een somma van 4000 Car(oli) Guldens in
vollen eijgendom getransporteert, gesedeeret, en overgeven aan Cornelis
Ankersmit en Wilhelmina Henrix, Ehel:(lieden) en haren Erftgenamen.
geregistr(eert) d' 30 Juny 1704".
We komen Dobbe Lubberts dan het volgend jaar
weer tegen als zijn zoon Hendrik Dubben geboren wordt. We lezen in het doopboek
van Twello: "29 jan. 1699: Kint van Dobbe Lubberts op den
Basselt, genaamd Hendrik". Den Basselt is een stuk grond met een paar
boerderijen, gelegen aan het nu nog bestaande Basseltlaantje in Twello.
Hemelsbreed ongeveer 10 minuten lopen
ten noordwesten van de Dernhorst. Hoe lang de familie daar gewoond heeft kunnen
we niet achterhalen. In het doopboek van Twello vinden we geen kinderen meer.
Maar in ieder geval woont het gezin in 1708
in Terwolde, omdat dan zoon Willem bij zijn huwelijk met Swaentjen Wolters op 1 februari, genoemd wordt als zoon van
Dobbe de Wilde van Terwolde.
Het overlijden van Dobbe Lubberts de Wilde
is, ondanks vele naspeuringen, tot nu toe niet gevonden. De begraafboeken van
Terwolde beginnen in 1714, van Twello in 1719, van Wilp in 1751 en de
begraafboeken van Nijbroek zijn vanaf 1749
bijgehouden, dus daar kan niet
gezocht worden . Ook in Deventer is zijn overlijden niet gevonden. Het meest
waarschijnlijk is, dat hij vóór mei 1713 is overleden in Terwolde.
In het Protocolboek van Terwolde in het
Gelders Archief te Arnhem vinden we n.l. een akte dd. 18 mei 1713, waar
als belending van "seecker stuck lant een Rijsweert
Polls delle genaamd ", aangegeven wordt: "Noortwaarts Dubbe
Lubberts weduwe". Dobbe Lubberts de Wilde is dus voor mei 1713 overleden.
Op 1
juli 1714 vinden we in het trouwboek
van Terwolde het huwelijk van Evert Willems, jongeman, zoon van
Willem Jansen van Terwolde met Jenneken Frerijcks , weduwe van Dobbe Lubberts
de Wilde van Terwolde. Het huwelijk duurt 19 jaar. Er zijn waarschijnlijk geen
kinderen uit dit huwelijk geboren. Jenneken overlijdt in februari 1733. In het
begraafboek van Terwolde lezen we 20 febr.1733
"vrouw van Evert Willems in de Ca deb voor graf maken -
15- voldaan". Dit betekent in
hedendaags nederlands, dat de vrouw van Evert Willems, wonende aan de Kadijk, 20 februari begraven is. Schuldig
voor het maken van het graf: 15
stuivers. Dit bedrag is voldaan.
Aantekening in het
begraafboek van Terwolde 20 februari 1733
betreffende het overlijden
van Jenneken Freriks
Speurend in de Protocolboeken van het
scholtampt Voorst, kerspel Terwolde 3,
vinden we een akte d.d. 10-8-1733. Op 10 augustus 1733 verkopen de
volgende personen hun bezit Scholt Willekes Hofstede: "Evert Willems,
weduwnaar van Jenneken Frerix, Henrick Roelofs en Derkjen Dubben, Eheluijden,
Philips Schoebas en Henrica Dubben Eheluijden, Arent Dubben en Jacomina Bakker
Eheluijden. De vrouwen met hare mannen als wettelijke momboiren geassisteert
met Arent Dubben als haren gekozen momboir 4,
caverende sij alle in desen mede een voor al en al voor een als principaal de
rato voor de absente Janna Dubben". We hebben hier te maken met de
weduwnaar en de nog in leven zijnde
kinderen met hun echtgenoten, uit het
huwelijk van Jenneken Freriks en Dobben Lubberts de Wilde. Zij verkopen
Scholt Willekes Hofstede aan Gerrit Terhorst en zijn vrouw Henrica Rempelaers.
Scholt Willekes Hofstede was anno 1733
een vrij allodiaal goed. Het ligt aan de Kaa (tegenwoordig Kadijk geheten), in
het kerspel Terwolde van het Scholtampt Voorst. Het is ten tijde van de verkoop
elf morgen groot. (1 morgen is ongeveer 0,8 ha.) en moet aan verpondingen 18
gld. en 12 stuivers opbrengen. De hofstede wordt verkocht voor 2000 gulden op
10 augustus 1733. De akte is getekend door C. van Haastenburg, schout van
Voorst en de "op veluwen geërfde gerigtsluijden" Marten
Hermsen en Derk Jansen. Het transport wordt 15 augustus 1733 bijgeschreven in
het protocolboek van het scholtambt Voorst. In de Kroniek (Mededelingen
Oudheidkundige Kring Voorst) 17e jaargang no 4, 1994 staat op blz 12 e.v. een
historische schets, geschreven door Mr. J.H. Hermsen, van boerderij en
buitenplaats De Kaa. De Kaa is oorspronkelijk de boerenplaats Scholt Willekes
Hofstede en in 1859 wordt hier door Peter Jan Bussink van de Deventer
Koekfabrieken een buiten gebouwd, tegenwoordig in gebruik als flebologische
kliniek.
[1] Het doopboek van Wilp begint pas in 1680, dus van de kinderen geboren voor 1680 kunnen we niet met zekerheid zeggen, dat ze in in de kerk van Wilp gedoopt zijn, maar het is wel waarschijnlijk.
1 Gelders Archief (GAA) 0203-949 Twello f 56 v
2 Dwz. er rusten geen leen- of horige plichten op dit bezit.
3 GAA 0203-952 Terwolde fol.1
4 Wettelijke vertegenwoordiger