HOOFDSTUK I

 

 

DOBBE LUBBERTS DE WILDE, FENNEKEN ARENTS, DERCKIE HENDRICKS, JENNEKEN FREDERIX EN HUN KINDEREN

 

 

 

 

 

Dobbe Lubberts de Wilde, meier(1688), geboren rond 1632, overleden rond 1713, ongeveer 81 jaar oud, zoon van Lubbert...... de Wilde(?). Hij woonde in Wilp, Twello en Terwolde.


Dobbe is in ondertrouw gegaan te Deventer op 3 januari 1657. De aantekening in het boek "Ondertrouw voor het gerecht" in het Stadsarchief te Deventer vermeldt:  "bruidegom niet aanwezig, bruid heeft niet geleerd te schrijven".

Hij is getrouwd in de kerk van Wilp op 31 januari 1657, op ongeveer 25-jarige leeftijd (1) met Fenneken Arents (ongeveer 25 jaar oud), geboren rond 1632, wonende te Linde onder Colmschate (1657), overleden rond 1667, ongeveer 35 jaar oud.

 

Het eerste huwelijk van Dobbe Lubberts met Fenneken Arents in 1657

 

 

Uit dit huwelijk:

 


       1 Lubbert Dobben de Wilde ook genaamd Lubbert Dubbick, geboren rond 1660 te Wilp(?)[1]. Lubbert is getrouwd te Deventer op 1 augustus 1699 voor de kerk, op ongeveer 41-jarige leeftijd met Leentjen Alberts Meijers, 28 jaar oud, gedoopt te Aelten op 31 juli 1670, dochter van Aelbert Meijers en Aeltje......

 


      2 Jan Dubbe de Wilde ook genaamd Jan Dubben de Wilde en Jan Dobben, geboren rond 1665 te Wilp(?).

Jan is ondertrouwd op 22 april 1693 en getrouwd te Deventer op 21 mei 1693 voor de kerk, op ongeveer 30-jarige leeftijd met Lummeken Stoffers ook genaamd Lummeken Christoffels.

Lummeken was eerder getrouwd (voor 1693) met Hendrik Jans.

 


Na het overlijden van Fenneken is Dobbe  in ondertrouw gegaan te Deventer op 2 mei 1668 . In het ondertrouwboek van Deventer lezen we: "bruidegom niet aanwezig, bruid niet geleerd te schrijven" en getrouwd in Wilp op 23 mei 1668 voor de kerk, op ongeveer 36-jarige leeftijd (2) met

Derckie Hendricks, jongedochter van Twello,  en wonende in de Lange Bisschopstraat. Derckie is overleden  voor 1687.

 

 

Het tweede huwelijk van Dobbe Lubberts met Derckie Hendricks in 1668

 

 

Uit dit huwelijk:

 


      3 Tonis Dobben de Wilde ook genaamd Teunis Dobben, Teunis Dubben en Tonis Dobbe de Wilde, geboren rond 1675 te Wilp(?), wonende te Nieubroek (1758), overleden op 9 november 1758, begraven in de kerk van Terwolde 15-11-1758, ongeveer 83 jaar oud. Tonis is getrouwd te Twello in 1705 voor de kerk, op ongeveer 30-jarige leeftijd  met NN. Zij is overleden op 9 november 1745.

 


      4 Willem Dobben de Wilde ook genaamd Willem Dobben, jongeman (1708), timmerman (1720), geboren rond 1678 in Wilp(?), begraven in de kerk van Terwolde op 29 december 1733, ongeveer 55 jaar oud. Willem is ondertrouwd te Terwolde op 1 februari 1708 en getrouwd te Deventer op 4 februari 1708 voor de kerk, op ongeveer 30-jarige leeftijd met Swaantjen Wolters, Swaantjen wordt als weduwe van de timmerman Willem Dubbe genoemd in het resolutieboek van Terwolde m.b.t. de dorpspolder. De dorpspolders van het polderdistrict Veluwe o.a. Wilp, Twello, Nijbroek en Terwolde, hadden een eigen bestuur en administratie. In de notulen van de vergadering van 7 sept. 1734 lezen we als uitgave: "Voor de weduwe van de Timmerman Willem Dubbe, voor gedane reparatien der bruggen in den jaare 1728 volgens aanneming: 130 gld." .

Swaantjen  Wolters wordt  begraven te Terwolde op 11 februari 1740 .

"den 11e februari in de kerke begraven de weduwe van Willem Dubbe. Voor graf maken twee schepel rogge". Ze was een dochter van Wolter Jansen (timmerman) en Anneken Jansen

 


5 Klementz Dobben ook genaamd Clement de Wilde gedoopt te Wilp op 9 mei 1680, wonende te Amsterdam (1734 en 1740) .

 


Na het overlijden van Derckjen Hendriks is Dobbe  getrouwd te Twello op 4 september 1687 voor de kerk, op ongeveer 55-jarige leeftijd (3) met Jenneken Frederix, jongedochter, ook genaamd Jenneken Frerijcks  (ongeveer 22 jaar oud), geboren rond 1665, overleden te Terwolde, begraven aldaar op 20 februari 1733, ongeveer 68 jaar oud, dochter van wijlen Frederik Roelofs op de Beke van Vorden.

 

 

 

Het derde huwelijk van Dobbe Lubberts met Jenneken Frederix in 1687

 

 

Ook van Jenneken, die mijn voormoeder is, heb ik geen doop kunnen vinden. Weliswaar zijn er doopboeken van Vorden vanaf 1644. Maar de doopboeken van 1662 tot 1671 ontbreken. Waarschijnlijk is ze in die tijd geboren. Ik heb aangenomen, dat ze omstreeks 1665 geboren is. En misschien is ze wel helemaal niet in Vorden op de Beke (een oude boerderij) geboren, maar in een dorp in de omgeving.

Na de dood van Dobbe Lubberts trouwt ze op 1 juli 1714 voor de tweede maal en wel met Evert Willems. Evert is een zoon van Willem Jansen en is nog niet eerder getrouwd geweest. Jenneken overlijdt in februari 1733 in Terwolde. Na haar dood trouwt Evert Willems voor de tweede maal, op 15 september 1736 in de kerk van Terwolde met Stijntjen Gerrits, jongedochter van Terwolde. Evert Willems overlijdt op 13 mei 1755 in Terwolde.

 

Uit het huwelijk van Dobbe en Jenneken Frederix:

 


      6 Derkjen Dobben de Wilde ook genaamd Derkjen Dubben, gedoopt te Twello op 29 februari 1688. Derkjen is getrouwd circa 1718, waarschijnlijk in  Terwolde  met Henric Roelofs, wonende te Terwolde (1719), overleden voor 1742.

 


      7 Henrica Dobben de Wilde, geboren rond 1689.

Henrica is gehuwd met Philips Schoebas.

 


      8 Johanna Dobben de Wilde ook genaamd Johanna (Jantje) Dubben en Janna, j.d.(1740), gedoopt te Twello op 24 mei 1691, wonende te Amsterdam (1740) "op de Keysersgracht" en te Deventer na 1740. Johanna is in ondertrouw gegaan te Amsterdam op 14 oktober 1740 en getrouwd te Deventer op 6 november 1740 (getuige is Clement de Wilde), op 49-jarige leeftijd met Jan Haverkamp, afkomstig van Apeldoorn, wonende te Deventer(1740). Jan Haverkamp is eerder getrouwd geweest met Hendrikje Roetering, overleden voor 1740.

 


      9 Arent Dobben de Wilde ook genaamd Arent Deubbe de Wilde(1768), timmerman, geboren rond 1693. Zijn doop is niet gevonden in Twello, Terwolde, Wilp, Nijbroek, Voorst en Vorden. Het geboortejaar wordt aangenomen op grond van de volgorde van namen van de kinderen van Dobbe Lubberts en Jenneken Frederix in de verkoopakte van Scholt Willekes Hofstede in 1733. Zie ook Hoofdstuk II.

 


    10 Berentje Dobben de Wilde, gedoopt in het jaar 1695. In het doopboek van Twello staat geen precieze datum, maar Berentje is gedoopt na 7 april en voor 1 november 1695, overleden in 1695 of 1696.

 


    11 Berentje Dobben de Wilde, j.d. (1735), gedoopt te Twello in mei 1696, begraven te Deventer op 23 december 1739, 43 jaar oud.

Berentje is ondertrouwd te Terwolde en getrouwd aldaar op 9 september 1735 voor de kerk, op 39-jarige leeftijd met Steven Luesink, j.m.(1735), zoon van Hendrik Leusink.

 


12           Hendrik Dobben de Wilde, gedoopt te Twello op 29 januari 1699. Zijn ouders woonden toen "op den Basselt", overleden voor 1733, hoogstens 34 jaar oud.

 

 

 

 

 

 

 

WETENSWAARDIGHEDEN

 

 

Een van de oudste documenten, gevonden  in het stadsarchief te Deventer, is een ondertrouw/trouw akte uit 1657. Zowel Reinier de Wilde als ik, zijn heel lang op zoek geweest naar oudere gegevens van Dobbe Lubberts de Wilde. Maar helaas hebben we (nog) niets gevonden, dat verder teruggaat dan 1657. In Deventer zijn rond 1600 een aantal familie's de Wilde, maar tot nu toe is het ons niet gelukt daar een relatie mee te leggen. Het vermoeden bestaat, dat Dobbe Lubberts in Wilp geboren is. Maar het doopboek van Wilp begint in 1680, dus geboorten van vóór die tijd kunnen we niet achterhalen. Zijn vader heette Lubbert…… de Wilde. In het verpondingskohier van Wilp  uit 1648 komt  zeven maal de naam van ene Lubbert Gerrits voor. Zou dit de vader van Dobbe zijn? De voornaam Gerrit komt vaak voor in de familie de Wilde.

Wel hebben we  een zuster van Dobbe gevonden, nl. Lummeken Lubberts. Lummeken trouwt in 1664 met Clemens van Demmelraede en na zijn dood trouwt ze in 1681 met Caspar Sluyters. Samen met Caspar koopt ze in 1694 een "stuck weijdeland, den Pijperinck", gelegen in de buurtschap Aerdenbroek in Wilp. In de Protocolboeken van Wilp  van 1675 tot 1733 vinden we in het Gelders archief in Arnhem bij toeval het transport van dit weiland op 18 augustus 1694.  Omdat er dus geen exacte gegevens bekend zijn, wordt verondersteld dat Dobbe bij zijn eerste huwelijk ongeveer 25 jaar oud is. Dus geboren circa 1632.  Dobbe Lubberts woont in 1657 in Wilp, zijn bruid is afkomstig uit Linde, een gehucht in de buurt van Colmschate. Uit dit eerste huwelijk zijn  twee kinderen geboren, maar waarschijnlijk zijn het er meer geweest. Het volgende officiële document, eveneens afkomstig uit Deventer, is de ondertrouwakte uit 1668. Dobbe trouwt dan voor de tweede keer en wel met Derckie Hendricks, j(onge)d(ochter) van Twello in de Lange Bisschopstraat. Dit is een bekende straat in de binnenstad van Deventer. Dobbe is weduwnaar tot "Willep" en het huwelijk wordt 13 mei 1668 in de kerk van Wilp voltrokken. Uit dit tweede huwelijk zijn 3 kinderen bekend, waarschijnlijk waren het er meer. Tussen 1686 en 1696 treffen we Dobbe Lubberts herhaalde malen aan in de "Rekeninge van Ontfanck en Uytgave van Brandts Clooster" in Deventer. Hij is dan meier op de Derenhorst, een boerderij in Twello, gelegen aan het nu nog bestaande  Dernhorstlaantje. Een meier is een soort rentmeester, die o.a. verantwoordelijk is voor het innen van de pacht. De Derenhorst of Dernhorst was bezit van Brandts Clooster uit Deventer en lag in het kerspel Twello, onderdeel van het scholtampt Voorst. In de Rekeninge van Ontfanck en Uytgave van Brandts Clooster wordt hij in 1686 twee keer genoemd:

"Dobbe Lubberts van 't Erve Derenhorst voor fl. 175.-.-" en "Dobbe Lubberts wegens Derenhorst fl. 200.-.-". In 1687: "Dobbe Lubberts van het Erve Derenhorst, 200.-.- gld. mits dat tot Capittels laste sal komen 1/3 deel van de ordinaire verpondinge."

In het resolutie boek van  Schepenen en Raad van Deventer lezen we op 24-1-1688, dat Dobbe Lubberts, meier op het erve Derenhorst " aen verpondinge verschuldigt sij  229 guldens 9 stuivers 4 cents". Hij heeft dus een grote belastingschuld. De rentmeesters van het Capittel nemen al zijn goederen in beslag, om als onderpand te dienen en om daaruit de betalingen te kunnen doen.

Verponding is een belasting op alle onroerende goederen, waaruit inkomsten worden verkregen. De Verponding is een vervanging van de Schildschatting. In de Verponding is men verschuldigd de 6e penning, d.w.z. 1/6 deel van de belastbare pachtwaarde van de landerijen en hoeven en de 9e penning, d.w.z. 1/9 van de belastbare huurwaarde van huizen en molens. Op de website van de Oudheidkundige Kring Voorst staan de Verpondings kohieren uit 1648 van de kerspels Terwolde, Nijbroek, Twello, Wilp en Voorst. Hierin staan alle onroerende goederen met de namen van de eigenaars en pachters uit 1648.

 

Aantekening in het Resolutieboek van Schepenen en Raad van Deventer 1688

 

 

 

Ondertussen is de tweede vrouw van Dobbe Lubberts, Derckie Hendriks van Twello, ook overleden. Helaas hebben we de sterfdatum niet kunnen vinden. De begraafboeken van Twello beginnen pas in 1719. Dus een overlijden van vóór 1719 is heel moeilijk te vinden. Wel is het trouwboek vanaf 1658 bij gehouden. Daarin staat op 4 sept. 1687:

"Dobbe Lubberts, weduwnaar van Derksken Hendriks tot Twello en Jenneken Frederix, jongedochter van wijlen Frederik Roelofs op de Beke van Vorden". De Beke is een boerderij in Vorden. Dobbe Lubberts is dus voor de derde maal getrouwd. En  op 29 februari 1688 vinden we in het doopboek van Twello het eerste kind uit dit huwelijk, Derkjen genaamd. In de loop van de volgende jaren worden nog 6 kinderen geboren.

Ook vinden we in het stadsarchief van Deventer, in de Reckeninge van Ontfanck en Uytgave van Brandts Clooster herhaalde malen, dat een gedeelte van de oogst van Dobbe Lubberts aan rogge, haver en boekweit, door de scholt Hendrik Elberti gedorst wordt, om de belastingschuld te voldoen. Daar treffen we ook verscheidene malen een uitgave van 6 stuivers t.b.v. Dobbe Lubberts voor bruggeld aan. B.v. "1691-den 28 novemb nog betaalt voor Bruggelt aan Dobbe wegens het brengen van Somer Coorn

-.6.- ". Met de brug wordt ongetwijfeld de schipbrug over de IJssel bij Deventer bedoeld.

 

 

Oude tekening van de Schipbrug bij Deventer

 

 

In het Gelders Archief in Arnhem vinden we in het Protokolboek van het Scholtampt Voorst, kerspel Twello 1, dat op 8 februari 1698 de rentmeesters van het "Capittel Lebuini" te Deventer de Dernhorst voor 4000 Caroli guldens aan Cornelis Ankersmit en Willemina Hendrix verkopen:

 

"Seker Erff en goed van 't Capittel van Deventer den Darnhorst genaamt met alle daarbij gehorende landerijen, bestaande in huijs en hoff met vier saeijcampen, koeweijde en twee groenlanden, oostw: de landerijen van de Hr. Burgerm. Valck, suijtw: van 't grooten Geest en Gasthuis binnen Deventer, westw: van Jr. Hackfort, noortw: van de vrouwe van Hunderen, met noch een Hoeijland bij Duistervoorde gelegen, oostw: de landen van Berent Warninck, suijtw: van de pastorie van Twello, west en noortw: Berent en Henrick van Wechel, alle in hare bekende groote en bepalinge, soo en als 't Capittel Lebuini zijnde te samen vrij allodiaal 2 goed met derselver recht en gerechtigheid, ouden en de nieuwen toebehoor heeft gepossideert en de beseten en in specie mede met anderhalve waerhe aen den IJsseldijck en de gelijck het laatsmael door Dubbe Lubberts is gepacht en de  gebruijckt , het Capittel Lebuini binnen Deventer toestendig.

1698 d' 8 Febr.: voor geErfdens Adriaan van Duren en de Everhard Rouse, Burgemeesteren en Schepen binnen Deventer en Arent van Suchtelen en Roelof Jordens Burgemr. in qualit(eit) als Rentmrs. van 't Capittel Lebuini binnen Deventer voor een somma van 4000 Car(oli) Guldens in vollen eijgendom getransporteert, gesedeeret, en overgeven aan Cornelis Ankersmit en Wilhelmina Henrix, Ehel:(lieden) en haren Erftgenamen. geregistr(eert) d' 30 Juny 1704".

 

 

Transcriptie van de akte uit het Protocolboek van Voorst, kerspel Twello

 d.d. 8 februari 1698

 

 

 

Verkoop van de Dernhorst 1698, originele akte

 

 

We komen Dobbe Lubberts dan het volgend jaar weer tegen als zijn zoon Hendrik Dubben geboren wordt. We lezen in het doopboek van Twello: "29 jan. 1699: Kint van Dobbe Lubberts op den Basselt, genaamd Hendrik". Den Basselt is een stuk grond met een paar boerderijen, gelegen aan het nu nog bestaande Basseltlaantje in Twello. Hemelsbreed  ongeveer 10 minuten lopen ten noordwesten van de Dernhorst. Hoe lang de familie daar gewoond heeft kunnen we niet achterhalen. In het doopboek van Twello vinden we geen kinderen meer.

Maar in ieder geval woont het gezin in 1708 in Terwolde, omdat dan zoon Willem bij zijn huwelijk  met Swaentjen Wolters op 1 februari, genoemd wordt als zoon van Dobbe de Wilde van Terwolde.

Het overlijden van Dobbe Lubberts de Wilde is, ondanks vele naspeuringen, tot nu toe niet gevonden. De begraafboeken van Terwolde beginnen in 1714, van Twello in 1719, van Wilp in 1751 en de begraafboeken van Nijbroek zijn vanaf 1749  bijgehouden, dus daar kan  niet gezocht worden . Ook in Deventer is zijn overlijden niet gevonden. Het meest waarschijnlijk is, dat hij vóór mei 1713 is overleden in Terwolde.

In het Protocolboek van Terwolde in het Gelders Archief te Arnhem vinden we n.l. een akte dd. 18 mei 1713, waar als  belending van  "seecker stuck lant een Rijsweert Polls delle genaamd ", aangegeven wordt: "Noortwaarts Dubbe Lubberts weduwe". Dobbe Lubberts de Wilde is dus voor mei 1713  overleden.

 Op 1 juli 1714  vinden we in het trouwboek van Terwolde het huwelijk van Evert Willems, jongeman, zoon van Willem Jansen van Terwolde met Jenneken Frerijcks , weduwe van Dobbe Lubberts de Wilde van Terwolde. Het huwelijk duurt 19 jaar. Er zijn waarschijnlijk geen kinderen uit dit huwelijk geboren. Jenneken overlijdt in februari 1733. In het begraafboek van Terwolde lezen we 20 febr.1733  "vrouw van Evert Willems in de Ca deb voor graf maken - 15-  voldaan". Dit betekent in hedendaags nederlands, dat de vrouw van Evert Willems, wonende aan  de Kadijk, 20 februari begraven is. Schuldig voor het maken van het  graf: 15 stuivers. Dit bedrag is voldaan.

Aantekening in het begraafboek van Terwolde 20 februari 1733

betreffende het overlijden van Jenneken Freriks

 

 

Speurend in de Protocolboeken van het scholtampt Voorst, kerspel Terwolde 3, vinden we een akte d.d. 10-8-1733. Op 10 augustus 1733 verkopen de volgende personen hun bezit Scholt Willekes Hofstede: "Evert Willems, weduwnaar van Jenneken Frerix, Henrick Roelofs en Derkjen Dubben, Eheluijden, Philips Schoebas en Henrica Dubben Eheluijden, Arent Dubben en Jacomina Bakker Eheluijden. De vrouwen met hare mannen als wettelijke momboiren geassisteert met Arent Dubben als haren gekozen momboir 4, caverende sij alle in desen mede een voor al en al voor een als principaal de rato voor de absente Janna Dubben". We hebben hier te maken met de weduwnaar en  de nog in leven zijnde kinderen met hun echtgenoten, uit het  huwelijk van Jenneken Freriks en Dobben Lubberts de Wilde. Zij verkopen Scholt Willekes Hofstede aan Gerrit Terhorst en zijn vrouw Henrica Rempelaers. Scholt Willekes  Hofstede was anno 1733 een vrij allodiaal goed. Het ligt aan de Kaa (tegenwoordig Kadijk geheten), in het kerspel Terwolde van het Scholtampt Voorst. Het is ten tijde van de verkoop elf morgen groot. (1 morgen is ongeveer 0,8 ha.) en moet aan verpondingen 18 gld. en 12 stuivers opbrengen. De hofstede wordt verkocht voor 2000 gulden op 10 augustus 1733. De akte is getekend door C. van Haastenburg, schout van Voorst en de "op veluwen geërfde gerigtsluijden" Marten Hermsen en Derk Jansen. Het transport wordt 15 augustus 1733 bijgeschreven in het protocolboek van het scholtambt Voorst. In de Kroniek (Mededelingen Oudheidkundige Kring Voorst) 17e jaargang no 4, 1994 staat op blz 12 e.v. een historische schets, geschreven door Mr. J.H. Hermsen, van boerderij en buitenplaats De Kaa. De Kaa is oorspronkelijk de boerenplaats Scholt Willekes Hofstede en in 1859 wordt hier door Peter Jan Bussink van de Deventer Koekfabrieken een buiten gebouwd, tegenwoordig in gebruik als flebologische kliniek.

 

 

 

 

 

 

 

Verkoop van Scholt Willekes Hofstede 1733

 

 



[1] Het doopboek van Wilp begint pas in 1680, dus van de kinderen geboren voor 1680 kunnen we niet met    zekerheid zeggen, dat ze in in de kerk van Wilp gedoopt zijn, maar het is wel waarschijnlijk.

1 Gelders Archief  (GAA) 0203-949 Twello f 56 v

2 Dwz. er rusten geen leen- of horige plichten op  dit bezit.

3 GAA 0203-952 Terwolde fol.1

4 Wettelijke vertegenwoordiger